Jak zatrudnić obcokrajowca, co trzeba zrobić, aby zatrudnić legalnie obcokrajowca?
Jakie formalności są obowiązkowe dla pracodawcy, który chce zatrudnić cudzoziemca? Zależy to od statusu obcokrajowca i kraju, z którego on pochodzi.
Uzyskanie zezwolenia
Obcokrajowca nie można zatrudnić ot tak, z marszu. Najpierw musisz uzyskać na to zezwolenie. Odpowiedni wniosek należy złożyć do odpowiedniego terytorialnie wojewody. Aby zezwolenie zostało wydane, określona w umowie wysokość wynagrodzenia obcokrajowca nie może być niższa niż wynagrodzenia pracowników wykonujących podobną pracę lub zajmujących podobne stanowisko. Oprócz tego wojewoda musi uzyskać od starosty (właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu powierzającego wykonywanie pracy) informację o braku możliwości zaspokojenia potrzeb kadrowych pracodawcy w oparciu na rejestrach bezrobotnych i poszukujących pracy albo o negatywnym wyniku organizowanej dla pracodawcy rekrutacji.
Zezwolenie wydawane jest na czas określony. Generalnie nie może to być okres dłuższy niż 3 lata, z dwoma wyjątkami. Po pierwsze, delegowanie cudzoziemca do wykonywania usługi eksportowej uprawnia do otrzymania zezwolenia na cały okres delegacji, bez względu na jego długość. Po drugie, jeżeli cudzoziemiec pełni w zarządzie funkcję osoby prawnej zatrudniającej w dniu składania wniosku więcej niż 25 osób, może otrzymać pozwolenie na czas do 5 lat. Zresztą terminów tych nie należy traktować w kategoriach ostateczności – nawet standardowe 3-letnie zezwolenie ma opcję przedłużenia.
Zezwolenie można uzyskać także w trybie uproszczonym, w którym nie trzeba uzyskiwać informacji od starosty. Nie ma takiej konieczności w przypadku niektórych zawodów i rodzajów pracy – można to sprawdzić w stosownym wykazie. Tryb uproszczony znajduje też zastosowanie w przypadku przedłużenia zezwolenia dla tej samej osoby na tym samym stanowisku.
Uzyskanie zezwolenia na zatrudnienie obcokrajowca wiąże się z pewnymi opłatami, które należy uiścić przy składaniu wniosku o jego wydanie lub przedłużenie. Opłata wynosi 50 zł w przypadku pozwolenia na pracę na okres poniżej 3 miesięcy. Jeśli okres ten ma wynosić więcej niż 3 miesiące, to opłata wzrasta do 100 zł. Natomiast aż 200 zł trzeba będzie zapłacić w przypadku realizacji usługi eksportowej.
Nie każde zezwolenie jest takie samo, wyróżnia się kilka ich rodzajów. Zezwolenie A wydawane jest dla obcokrajowców wykonujących prace na terytorium Polski na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba, miejsce zamieszkania, oddział lub zakład również znajduje się na terytorium Polski. Zezwolenie B dotyczy tych cudzoziemców, którzy wykonują pracę polegającą na pełnieniu funkcji w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców albo będącej spółką kapitałową w organizacji przez okres dłuższy niż 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12.
Zezwolenie C wydawane jest dla obcokrajowców wykonujących pracę u pracodawcy zagranicznego, delegowanych na terytorium Polski na okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu owego zagranicznego podmiotu, jego podmiotu zależnego albo powiązanego z zagranicznym pracodawcą długoterminową umową.
Zezwolenie D jest dla cudzoziemców, którzy wykonują pracę u zagranicznego pracodawcy, który nie posiada na terytorium Polski oddziału, zakładu ani innej formy zorganizowanej działalności, delegowanych na terytorium RP, by realizować usługę o charakterze tymczasowym i okazjonalnym. Wreszcie zezwolenie E przeznaczone jest dla tych cudzoziemców, wykonujących pracę u zagranicznego pracodawcy, którzy zostali delegowani na terytorium Polski na okres dłuższy niż 3 miesiące w ciągu kolejnych 6 miesięcy w innym celu niż te objęte wyżej wymienionymi zezwoleniami.
Kiedy można zatrudnić obcokrajowca bez zezwolenia?
Nie zawsze trzeba starać się o zezwolenie na zatrudnienie cudzoziemca. W pewnych okolicznościach nie jest to wymagane. Decydującym czynnikiem może być status obcokrajowca lub kraj jego pochodzenia. Z obowiązku uzyskania zezwolenia na pracę zwolnieni są cudzoziemcy, którzy posiadają status uchodźcy nadany w Polsce lub zezwolenie na osiedlenie się w RP, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich w Polsce lub zgodę na pobyt tolerowany.
O zezwolenie nie muszą się też starać ci obcokrajowcy, którym udzielono w Polsce ochrony uzupełniającej. Zwolnieni z tego obowiązku są także obywatele państw Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego, nienależących do Unii, obywatele państw niebędących stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogący korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umowy zawartej ze Wspólnotą Europejską.
Kolejną grupą nie muszącą starać się o zezwolenie są członkowie rodzin cudzoziemców będących obywatelami UE, EOG bądź Szwajcarii, lub zstępni krewni małżonków takich cudzoziemców, w wieku do 21 lat lub pozostający na ich utrzymaniu.
Zwolnieni z obowiązku są też nauczyciele języków obcych, pracujący w przedszkolach, szkołach, placówkach, ośrodkach, zakładach kształcenia i kolegiach, studenci studiów stacjonarnych odbywających się w RP w lipcu, sierpniu i wrześniu, studenci wykonujący pracę w ramach stażu zawodowego, oraz osoby delegowane na terytorium RP przez zagranicznego pracodawcę na czas nieprzekraczający 3 miesięcy w roku kalendarzowym w celu wykonania prac montażowych, konserwacyjnych lub napraw, dokonania odbioru zamówionych urządzeń wykonanych przez polskiego przedsiębiorcę lub montażu i demontażu stoisk targowych, jeśli to zagraniczny pracodawca jest wystawcą.