Uznanie za obywatela polskiego, czyli sposoby jak zostać obywatelem Polski

Chcesz nabyć obywatelstwo polskie lecz nie wiesz, kiedy jest to możliwe i jakie warunki należy spełnić? Przedstawiamy sposoby, jak zostać obywatelem Polski oraz jakich formalności trzeba dopełnić.

Jak uzyskać obywatelstwo polskie?

Uzyskanie obywatelstwa polskiego jest możliwe na cztery sposoby. To:

• nabycie obywatelstwa z mocy prawa;
• nadanie obywatelstwa przez Prezydenta;
• uznanie za obywatela polskiego;
• przywrócenie obywatelstwa polskiego.

W praktyce jednak cudzoziemcy mieszkający w Polsce będą mogli ubiegać się o uznanie za obywatela bądź nadanie obywatelstwa przez Prezydenta, co za chwilę dokładniej omówimy.

Obywatelstwa z mocy prawa nabywa się poprzez urodzenie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub gdy przynajmniej jedno z rodziców posiada obywatelstwo polskie. Natomiast przywrócenie dotyczy cudzoziemców, którzy utracili obywatelstwo przed 1 stycznia 1991 roku na podstawie uprzednich przepisów. To jednak rzadkie sytuacje, dlatego nie będziemy się na nich skupiać.

Nadanie obywatelstwa przez Prezydenta

Konstytucja umożliwia Prezydentowi nadawanie obywatelstwa polskiego cudzoziemcom, to w jego gestii należy podjęcie decyzji. Ma on przy tym pełną swobodę, nie muszą być spełnione żadne rygorystyczne wymagania. Nie musi też swojej decyzji uzasadniać, jest ona ostateczna, co oznacza, że nie można się od niej odwoływać.

W związku z tym nie są określone żadne dokumenty, wnioski, które należy złożyć, aby uzyskać obywatelstwo tym trybem. Najczęściej ten sposób dotyczy obcokrajowców, którzy z różnych względów nie mogą starać się o zostanie obywatelem polskim żadną inną drogą.

To, że nie istnieją wymogi formalne, ma swoje wady, ponieważ nie można mieć pewności co do decyzji Prezydenta. Ponadto, na wydanie postanowienia czeka się zwykle 1-3 lat. W tym czasie można się jednak jednocześnie starać o uznanie za obywatela polskiego, procedury te nie wykluczają się wzajemnie, dlatego zawsze warto podjąć próbę.

Uznanie za obywatela polskiego

Uznanie za obywatela polskiego jest znacznie częściej stosowanym rozwiązaniem, aczkolwiek wymaga spełnienia wielu warunków, a także dostarczenia niezbędnych wniosków i dokumentów. Pokrótce przedstawimy, jak to przebiega.

Przepisy określają, że o uznanie za obywatela polskiego mogą starać się m.in. cudzoziemcy, którzy:

• przebywają w Polsce nieprzerwanie od co najmniej 3 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, a także posiadają stabilne źródło dochodu oraz prawo do zajmowania lokalu mieszkalnego,
• przebywają na terenie Rzeczypospolitej Polski nieprzerwanie od co najmniej dwóch lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego i jednocześnie nie posiadają żadnego obywatelstwa, lub pozostają od co najmniej 3 lat w związku małżeńskim z obywatelem polskim;
• przebywają w Polsce co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na pobyt stały, które zostało otrzymane dzięki udokumentowaniu polskiego pochodzenia.

Ponadto o uznanie za obywatela polskiego mogą starać się małoletni cudzoziemscy, którzy spełniają określone przepisami wymagania oraz w przypadku których co najmniej jedno z rodziców jest obywatelem polskim. Ważne jest wtedy, aby rodzic nieposiadający polskiego obywatelstwa wyraził zgodę o jego uznanie dla małoletniego.

Wniosek o nadanie obywatelstwa polskiego

Spełnienie jednego z wyżej przedstawionych warunków to dopiero pierwszy krok. Następny to złożenie wniosku na urzędowym formularzu do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania.

We wniosku należy uwzględnić takie informacje jak dane osobowe obcokrajowca, adres zamieszkania, dane małżonka (jeśli dotyczy) oraz informacje dotyczące ubiegania się o nabycie obywatelstwa polskiego we wcześniejszych latach (jeśli dotyczy). Ponadto ważne jest udokumentowanie źródła utrzymania oraz posiadania prawa do zajmowania lokalu mieszkalnego. Jeśli obcokrajowiec posiada osiągnięcia zawodowe bądź związane z działalnością polityczną lub społeczną, również należy to uwzględnić.

Niezbędne jest dołączenie do wniosku aktualnych informacji oraz dokumentów potwierdzających wszelkie informacje zawarte w formularzu. Ich lista będzie się różnić w zależności od tego, jakie jest uzasadnienie prośby o uznanie za obywatela polskiego.

Ponadto, wymogiem niezbędnym w przypadku takiej procedury, jest znajomość języka polskiego, która jest potwierdzona urzędowym dokumentem (może to być świadectwo ukończenia polskiej szkoły lub certyfikat znajomości języka polskiego wydawany przez Państwową Komisję Poświadczania Znajomości Języka Polskiego Jak Obcego Języka).

Pozostałe dokumenty, które należy dołączyć do wniosku, to m.in. kserokopia ważnego paszportu lub dokumentu podróży, odpis zupełny aktu urodzenia, kserokopia zezwolenia na pobyt stały oraz karty stałego pobytu i oświadczenie o datach pobytu w Polsce. Wszystkie dokumenty, które sporządzone są w języku obcym, muszą być przetłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego.

Aby móc złożyć wniosek, trzeba opłacić opłatę skarbową w wysokości 219 zł, a dowód jej wniesienia należy dołączyć do dokumentów.

Kiedy nadanie obywatelstwa polskiego jest możliwe?

W sytuacji, gdy wszystkie warunki zostały spełnione, a komplet dokumentów jest dostarczony, następuje kolejna procedura, podczas której sprawdzane jest, czy pobyt obcokrajowca w Polsce nie stanowi zagrożenia dla obronności lub bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego. Jeśli nie ma żadnych przeciwwskazań, wojewoda wydaje pozytywną decyzję. Natomiast w przypadku odmowy uznania za obywatela polskiego, istnieje prawo do wniesienia odwołania, które należy skierować do ministra spraw wewnętrznych. Można też złożyć skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wtedy jednak konieczna może być pomoc prawnika specjalizującego się w sprawach dla cudzoziemców.