Nielegalne przekroczenie granicy przez uchodźców, co mówi prawo karne?
Bez wątpienia coraz więcej osób szuka schronienia w innych krajach, często przekraczając granice w sposób niezgodny z przepisami. Jakie konsekwencje prawne grożą uchodźcom za takie działania? Czy polskie prawo karne przewiduje wyjątki dla osób ubiegających się o ochronę międzynarodową? Zapraszamy do lektury!
Nielegalne przekroczenie granicy – wykroczenie czy przestępstwo?
W polskim systemie prawnym nielegalne przekroczenie granicy może być kwalifikowane zarówno jako wykroczenie, jak i przestępstwo, w zależności od okoliczności konkretnego przypadku. Szczegółowe interpretacje przepisów oraz reprezentację prawną w sprawach karnych oferuje adwokat od prawa karnego jak adwokatslabosz.eu, specjalizujący się w zagadnieniach związanych z naruszeniami granicznymi.
Wykroczenie z art. 49a Kodeksu wykroczeń
Zgodnie z art. 49a §1 Kodeksu wykroczeń, kto wbrew przepisom przekracza granicę Rzeczypospolitej Polskiej, podlega karze grzywny. W praktyce oznacza to, że osoba wchodząca na terytorium Polski bez zezwolenia, ale bez stosowania przemocy czy podstępu, może zostać ukarana mandatem lub grzywną orzeczoną przez sąd. Karalne jest również usiłowanie oraz pomocnictwo do takiego czynu.
Przestępstwo z art. 264 Kodeksu karnego
W przypadkach, gdy przekroczenie granicy następuje z użyciem przemocy, groźby, podstępu lub we współdziałaniu z innymi osobami, może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo z art. 264 § 2 Kodeksu karnego. Przepis ten przewiduje karę pozbawienia wolności do 3 lat.
Dodatkowo zgodnie z art. 264 § 3 k.k., organizowanie innym osobom przekraczania granicy wbrew przepisom jest zagrożone karą od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Dotyczy to zwłaszcza grup przestępczych zajmujących się przemytem ludzi przez granicę.
Jakie są wyjątki dotyczące nielegalnego przekroczenia granicy?
Ogromne znaczenie dla oceny odpowiedzialności karnej uchodźców ma art. 31 Konwencji genewskiej z 1951 r. dotyczącej statusu uchodźców. Zgodnie z jego treścią, państwa-strony nie będą karać uchodźców, którzy nielegalnie wjechali na ich terytorium, jeśli:
- przybywają bezpośrednio z terytorium, gdzie ich życie lub wolność były zagrożone,
- niezwłocznie zgłoszą się do władz,
- wykażą uzasadnione powody nielegalnego wjazdu lub pobytu.
Chociaż Polska jest stroną Konwencji, w praktyce przepis ten nie zawsze znajduje zastosowanie. W wielu przypadkach uchodźcy są pociągani do odpowiedzialności karnej, mimo że spełniają warunki zwolnienia z karalności przewidziane w prawie międzynarodowym.
Stowarzyszenie Interwencji Prawnej w licznych raportach i interwencjach prawnych dokumentuje przypadki, w których osoby pochodzące z Czeczenii, wielokrotnie próbujące złożyć wniosek o azyl na polskiej granicy, były odsyłane z powrotem przez Straż Graniczną. W obliczu braku możliwości legalnego złożenia wniosku decydowały się na nielegalne przekroczenie granicy w inny sposób. Pomimo zgłoszenia się do polskich służb w celu uzyskania ochrony, były pociągane do odpowiedzialności karnej, często z pominięciem przepisów Konwencji genewskiej.
Polskie prawo karne przewiduje poniesienie odpowiedzialności za nielegalne przekroczenie granicy. Duże znaczenie ma jednak kontekst, w jakim dochodzi do tego czynu, zwłaszcza gdy chodzi o osoby ubiegające się o ochronę międzynarodową. Pamiętajmy, że w przypadkach wątpliwych lub wymagających specjalistycznej analizy prawnej warto skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika.