Kiedy urząd może odmówić wydania zezwolenia na pobyt stały?
Jeśli obcokrajowiec chce legalnie przebywać w Polsce na stałe, musi spełnić określone przepisami warunki. Prawo przewiduje zarówno sytuacje, w których organ administracji w ogóle nie rozpocznie postępowania, jak i te, gdy po analizie dokumentów wyda decyzję odmowną. Może również dojść do odebrania karty stałego pobytu. Wyjaśniamy kiedy urząd może odmówić wydania zezwolenia na pobyt stały.
Kiedy organ odmawia wszczęcia postępowania o pobyt stały?
Zasady odmowy wszczęcia postępowania określa art. 196 ustawy o cudzoziemcach z 12 grudnia 2013 r. Urzędnicy sprawdzają, czy w dniu złożenia wniosku obcokrajowiec ma prawo ubiegać się o pobyt stały i czy przebywa w Polsce legalnie. Jeśli osoba jest w kraju bez ważnego tytułu pobytowego, ma tylko wizę jednorazową uprawniającą do wjazdu albo zezwolenie wydane na krótki pobyt w szczególnych okolicznościach, które nie dają prawa do osiedlenia się, postępowanie nie zostanie wszczęte.
Wojewoda odmówi wszczęcie procedury administracyjnej także wtedy, gdy cudzoziemiec ma już zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE lub kartę stałego pobytu i nie ma potrzeby wydawania nowej decyzji. Sprawa nie ruszy z miejsca, jeśli wnioskodawca nie może osobiście złożyć dokumentów, bo, np. jest zatrzymany, przebywa w ośrodku strzeżonym, odbywa karę więzienia, został tymczasowo aresztowany albo objęto go zakazem opuszczania kraju.
Kolejna sytuacja to trwający obowiązek powrotu – jeśli decyzja nakazująca opuszczenie Polski jest w mocy i nie minął termin dobrowolnego wyjazdu, organ administracyjny nie rozpatrzy prośby o legalizację pobytu w Polsce. Taki sam skutek ma złożenie wniosku w czasie, gdy cudzoziemiec przebywa poza naszym krajem. Niezłożenie odcisków linii papilarnych w wyznaczonym terminie również uniemożliwia rozpoczęcie procedury.
W jakich sytuacjach cudzoziemiec otrzyma odmowę pobytu stałego?
Po przyjęciu wniosku urzędnik bada, czy cudzoziemiec spełnia warunki wskazane ww. ustawie zgodnie z art. 195, 197. Negatywna decyzja zapada, gdy okres legalnego pobytu w Polsce jest zbyt krótki albo został on przerwany – czas poza Polską nie może przekroczyć 6 miesięcy jednorazowo i łącznie 10 miesięcy w całym wymaganym okresie. Problemem może być również brak stabilnego źródła dochodu.
Odmowa pobytu stałego wydawana jest także wtedy, gdy w dokumentach znajdują się nieprawdziwe dane albo dołączone zaświadczenia są sfałszowane. Urzędnicy sprawdzają, czy cudzoziemiec nie figuruje w wykazie osób niepożądanych na terytorium Polski ani w Systemie Informacyjnym Schengen. Następnym powodem negatywnego rozstrzygnięcia jest zaleganie z podatkami lub nieuregulowanie kosztów, które państwo poniosło w związku z wydaną decyzją o powrocie. To skomplikowane zagadnienia prawne, które mogą wymagać wsparcia adwokata specjalizującego się w sprawach obcokrajowców.
Cofnięcie obcokrajowcowi zezwolenia na pobyt stały – w jakich przypadkach?
Zezwolenie na pobyt stały nie jest dane raz na zawsze i może zostać cofnięte zgodnie z art. 199 wspomnianej ustawy. Następuje to, gdy względy obronności lub bezpieczeństwa państwa wymagają, aby dana osoba opuściła terytorium Polski. Powodem bywa również interes publiczny lub zagrożenie dla porządku prawnego.
Jeżeli po wydaniu decyzji okaże się, że cudzoziemiec posłużył się fałszywymi dokumentami, podał nieprawdziwe dane lub zataił fakty, wojewoda może wydać decyzję o cofnięciu pozwolenia na pobyt stały. Taki sam skutek nastąpi, gdy obcokrajowiec zostanie prawomocnie skazany na karę co najmniej 3 lat pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne popełnione na terytorium Polski.
Karta pobytu dla cudzoziemca może również zostać odebrana, jeśli opuścił on kraj na ponad 6 lat. Długotrwała nieobecność oznacza, że związek z państwem został przerwany i nie ma podstaw do dalszej legalizacji pobytu cudzoziemca w Polsce. Cofnięcie zezwolenia jest możliwe również w sytuacji rozwodu z obywatelem Polski, jeżeli doszło do niego w ciągu 2 lat od dnia uzyskania decyzji o pobycie stałym.
Legalizacja pobytu cudzoziemców podlega licznym ograniczeniom, ponieważ państwo chce mieć kontrolę nad tym, kto i na jakich zasadach może osiedlić się w Polsce. Ma to chronić bezpieczeństwo wewnętrzne, interes publiczny i rynek pracy. Rygorystyczne przepisy zapobiegają nadużyciom, takim jak składanie fałszywych dokumentów, fikcyjne małżeństwa czy omijanie obowiązku powrotu, a jednocześnie zapewniają, że zezwolenie na pobyt stały otrzymają osoby faktycznie związane z krajem i gotowe do życia tu na stałe.