Jak zalegalizować pobyt naukowców spoza UE?
Jeśli pochodzisz z Indii, Brazylii czy Kanady i chcesz prowadzić badania w Polsce, musisz rozpocząć od nawiązania współpracy z uczelnią lub instytutem, które potwierdzą cel Twojego przyjazdu. Następnie trzeba przygotować dokumenty wymagane do uzyskania karty pobytu, aby móc legalnie mieszkać w RP, pracować i podróżować po strefie Schengen. Wyjaśniamy, co dokładnie trzeba zrobić, zalegalizować pobyt naukowców spoza UE.
Jakie pozwolenia na pobyt przysługują naukowcom spoza UE?
Przyjazd naukowca spoza Unii Europejskiej na konkretny projekt lub staż zwykle wymaga zezwolenia na pobyt czasowy, które pozwala pracować w uczelni lub instytucie i pobierać wynagrodzenie. Takie pozwolenie wydaje się zazwyczaj na okres trwania badań, maksymalnie na 3 lata, z możliwością przedłużenia. Osoby planujące dłuższą współpracę mogą starać się o zezwolenie na pobyt stały, które nie wymaga corocznego odnawiania dokumentów. Alternatywą dla badaczy związanych z Polską przez dłuższy czas jest pobyt rezydenta długoterminowego UE, dostępny po 5 latach legalnego pobytu.
Pracownik naukowy otrzymuje kartę pobytu dla cudzoziemca, która jest fizycznym dowodem legalnego statusu i pozwala korzystać z praw wynikających z danego pozwolenia, w tym prawa do pracy czy podróżowania w strefie Schengen. Wybór rozwiązania zależy od planowanego okresu pobytu i charakteru prowadzonej działalności naukowej. Dodatkowo przewidziano osobne procedury dla studentów i doktorantów studiów stacjonarnych, którzy mogą otrzymać pobyt czasowy obejmujący pełen okres nauki, a po jej zakończeniu ubiegać się o prawo pobytu w celu poszukiwania pracy i pozostania w Polsce. W sytuacji odmowy wydania karty pobytu lub jeśli naukowiec chce zmienić status pobytowy, warto dopytać specjalistę od prawa imigracyjnego, jakie kroki podjąć.
Jakie dokumenty są potrzebne do legalizacji pobytu naukowca spoza UE?
Naukowiec, który chce sprawnie uzyskać zezwolenie na pobyt, musi skompletować dokumenty. Najczęściej niezbędny jest paszport – ważny przynajmniej przez cały okres pobytu, dokument potwierdzający zaproszenie, umowa z jednostką naukową oraz opis projektu badawczego, który będzie realizowany w Polsce. W trakcie procedury legalizacji pobytu w Polsce naukowca spoza UE urzędnicy mogą dodatkowo poprosić o zaświadczenie o braku zaległości podatkowych i ubezpieczeniowych w kraju pochodzenia. Badacze, którzy starają się o kartę pobytu czasowego, powinni dołączyć zdjęcia paszportowe i dowód opłaty skarbowej. W przypadku ubiegania się o kartę stałego pobytu urzędnicy sprawdzają wcześniejszy legalny pobyt obcokrajowca oraz poziom integracji w polskim środowisku naukowym.
Jak naukowcy spoza UE mogą podróżować po strefie Schengen?
Legalizacja cudzoziemców w Polsce daje naukowcom spoza Unii Europejskiej prawo do podróży po krajach strefy Schengen w związku z realizacją projektów badawczych, uczestnictwem w konferencjach i współpracą z instytucjami partnerskimi. W zależności od rodzaju pobytu mogą oni spędzać czas w innych państwach Schengen do 180 dni w ciągu 360 dni. To pozwala im na większą swobodę niż standardowy limit 90 dni w 180 dni obowiązujący większość cudzoziemców. Podobne możliwości mają studenci i doktoranci posiadający odpowiednią adnotację w zezwoleniu na pobyt czasowy. Oni również mogą brać udział w krótkoterminowych programach naukowych, stażach i wyjazdach badawczych w innych krajach Schengen, zachowując legalny status w Polsce. Przed wyjazdem warto sprawdzić przepisy obowiązujące w docelowym państwie, aby pobyt był zgodny z wymogami i umożliwiał dalsze planowanie działań naukowych lub edukacyjnych w Europie.
Naukowcy spoza UE najczęściej wnioskują o zezwolenie na pobyt czasowy, które może być przedłużane, a po kilku latach o pobyt stały lub pobyt rezydenta długoterminowego UE. Powinni oni pilnować terminów i dokumentów, które potwierdzają legalność pobytu. Badacze mają też przywilej w formie większego limitu na podróże krótkoterminowe w strefie Schengen.